امروزه افراد ناگزیر از مراجعه به متصدیان حمل و نقل هستند. از طرف دیگر، این متصدیان هزینه‌ای در ازای خدمتی که ارائه می‌دهند دریافت می‌کنند. از این رو مراجعه کنندگان به این اشخاص انتظار دارند که از کالای تجاری که در اختیار متصدیان حمل قرار می‌گیرد، مراقبت لازم به عمل بیاید و سالم به مقصد برسند.
به همین دلیل تعیین مبنایی مناسب برای مسئولیت متصدیان حمل و نقل بسیار مهم است. تا ضمن تامین منافع مراجعه کنندگان و حفظ سلامت مرسولات، به قدری سخت گیرانه نباشد که تمایل متصدیان برای انجام وظیفه را کاهش یا بهای خدمت آن‌ها به طرز فزاینده‌ای افزایش یابد. اما این متصدیان چه شرکت‌هایی هستند و وظایف آن‌ها چیست؟ تفاوت کریر و فورواردر چیست؟
آشنایی با ساختار حمل و نقل ایران
به طور کلی ساختار حمل و نقل در ایران از ترکیب دو گروه متصدیان حمل و نقل و موسسات مرتبط با این بخش تشکیل می‌گردد.
- متصدیان حمل و نقل خود شامل دو گروهفعال یعنی کریرها (Carriers) و فورواردرها (Forwarders) می‌شود.
- موسسات مرتبط با حمل و نقل مشتمل بر سازمان‌های سیاست گذار، موسسات خدمات تخصصی و موسسات خدمات عمومی می‌باشد.
کریر (حمل کننده) Carrier
حمل کننده یا متصدی حمل که در قوانین گوناگون از آن نام برده شده است، شخصی است حقیقی یا حقوقی که حمل کننده فیزیکی کالا را به عهده می‌گیرد. شرکت‌های هواپیمایی، کشتیرانی، حمل و نقل جاده‌ای و راه آهن از جمله این دسته موسسات می‌باشند. این شرکت ها عموما وسایل حمل و نقل را در اختیار دارند، به جز در حمل و نقل ساده، مستقیما طرف قرارداد فرستنده کالا قرار نمی‌گیرند و اختیارات و مسئولیت‌های آنان بر اساس کنوانسیون‌ها، عرف بین المللی و همچنین قوانین و مقررات داخلی کشورها مشخص و شناخته شده می‌باشد.
فورواردر Forwarder
در مقررات UNCTAD/ICC برای اسناد حمل و نقل ترکیبی کالا، فورواردر به کسی اطلاق می‌گردد که قرارداد حمل و نقل را منعقد نموده و مسئولیت متصدیان حمل و نقل ترکیبی از زمان در اختیار گرفتن کالا در مبدا حمل تا زمان تحویل آن در مقصد نهایی می‌باشد. فورواردر مسئول هر نوع فعل یا ترک فعل مستخدمین و کارگزارن خود در محدوده انجام وظیفه آن‌ها می‌باشد.
فورواردر کیست؟
باید دانست که فورواردر شخصی است که حمل و نقل را طراحی نموده و از طرف خود یا از طرف شخص دیگری به عنوان اصیل نه به عنوان نماینده حمل کننده یا صاحب کالا، قرارداد حمل را با قبول مسئولیت به انجام می‌رساند. شرکت فورواردر بارنامه خود را صادر نموده و مسئولیت حمل را از مبدا تا مقصد به عهده می‌گیرد.
خدماتی که فورواردرها ارائه می‌دهند
در گذشته خدماتی که شرکت‌های فورواردر به صنعت حمل و نقل ارائه می‌نمایند، قبلا بر اساس عرف و سنت مشخص می‌شد. این در این صورت است که امروزه در دنیای پیشرفته صنعتی ارزش واقعی این خدمات ماموس و بهای لازم به این گروه داده می‌شود. در سال‌های اخیر در کشورهای در حال توسعه نیز این گروه از متصدیان حمل و نقل به خصوص با پیدایش پدیده حمل و نقل ترکیبی و استفاده از طرق و گونه‌های مختلف حمل و نقل اهمیت تازه‌ای یافته‌اند.
فورواردرها علاوه بر به عهده گرفتن حمل و نقل، اعم از حمل مستقیم یا به نمایندگی، امکان دارد خدماتی از قبیل:
- بسته بندی
- انبارداری
- جمع آوره
و غیره را ارئه دهند و ممکن است جزء موسسات خدمات تخصصی محسوب گردند. لیکن فعالیت اصلی آن‌ها همانا تصدی است که بدین جهت در زمره متصدیان حمل و نقل ذکر گردیده‌اند.
قراردادهای فورواردری
همان طور که گفتیم، یک شرکت فوروادر وظیفه دارد که هماهنگی‌های مربوط به کلیه عملیات حمل کالا به روش‌های زمینی، دریایی، ریلی یا هوایی را انجام دهد. در حقیقت فورواردر قرارداد مستقیمی با مشتری یا صاحب بار منعقد می‌کند و طی آن متعهد می‌شود که وظایف مربوطه را انجام دهد. این وظایف عبارتند از:
- انعقاد قرارداد
- صدور بارنامه
- تحویل و بسته بندی
- انبارداری کالا
- انجام اقدامات مربوط به بیمه باربری
- انجام تشریفات گمرکی
- هماهنگی و انعقاد قرارداد با حمل کننده کالا، اعلام ورود کالا به صاحب بار و …
همه این موارد باید در یک قرارداد فورواردری با جزییات کامل ثبت شوند.
شرکت فوروادری حمل و نقل چیست؟
شرکت‌هایی که در این زمینه فعالیت می‌کنند معمولا از نظر گستردگی حوزه فعالیت‌شان متفاوت با یکدیگر هستند. مثلا برخی شرکت‌ها صرفا در بخش ملی قعال بوده و بعضی دیگر، خدمات بین المللی را ارائه می‌دهند. امروزه شرکت‌های فورواردر سطح جدیدی از خدمات را در اختیار مشتریان خودشان می‌گذارند. در حمل و نقل بین المللی سرعت و دقت در جابجایی محموله‌ها اهمیت بسیار زیادی دارد و قابل اطمینان بودن، یکی از اصلی ترین ویژگی‌های لازم برای یک فورواردر است.
منبع: موسسه فیاتا
