ایستگاه قطار
محوطهای است که مجموعهای از خطوط و سوزنهای بهم پیوسته و ساختمانهای اداری، سکوهای بار و مسافر در آن قرار دارد و محل توقف، تنظیم،قبول، اعزام، عملیات مانور و سبقت، تلاقی قطارها و سایر وسایط نقلیه راه آهن است.
در ایستگاه امور مربوط به قبول تحویل بار، توشه، سوار پیاده شدن مسافران انجام میشود که بر حسب موقعیت و میزان فعالیت درجه بندی شده و دارای حریم مشخص و معینی است.
انواع ایستگاه
ایستگاه تشکیلاتی:
ایستگاهی است که به تناسب جمعیت و موقعیت صنعتی و اقتصادی منطقه حتی الامکان در مجاورت شهرها احداث شده که برای تنظیم و تشکیل قطارها دارای دسته مانور مستقل بوده و مجموعهای از فعالیتهای دپو، پست بازدید و سایر تاسیسات فنی راه آهن در آن انجام میشود.
ایستگاه تشکیلاتی درجه یک:
ایستگاهی است که دارای موقعیت محلی و همجواری با شهرها و سازمانهای دولتی و محلی است و به دلیل وسعت فعالیت پرسنل شیفتی و تاسیسات فنی و اداری متعددی دارد.
ایستگاه تشکیلاتی درجه دو:
ایستگاهی است که به تناسب نیاز دارای پرسنلی از مشاغل بهره برداری و خط ابنیه، برق و تاسیسات، ارتباطات و علائم است.
ایستگاه درجه سه:
ایستگاهی است که به منظور بالا بردن ظرفیت ترافیکی خط برای سبقت و تلاقی قطارها احداث شده و حجم فعالیت در آن کمتر از سایر ایستگاه های تشکیلاتی است.
ایستگاه گار:
در راه آهن ایران به تشکیلاتی درجه یک گفته میشود که وسعت فعالیت و تعدد خطوط نه تنها عملیات مربوط به اعزام، تنظیم و تشکیل قطارها، فعالیتهای تخلیه و بارگیری در آن صورت مضاعف انجام میشود بلکه در مواقع بروز حوادث به واسطه امکانات موجودی که دارد به کمک بشتابد.
ایستگاه بسته:
ایستگاهی است که بنا به مقتضیات و دستور راه آهن موقتا سوزنها و علائم آن برچیده شده و قطارها در آن توقف نمیکنند.
ایستگاه صنعتی و تجاری:
ایستگاههایی میباشند که در خطوط فرعی راه آهن قرار داشته و به تقاضای شرکتهای دولتی و خصوصی برای جا به جایی بار و مصارف صنعتی – تجاری ساخته شدهاند.